Chủ tịch Ủy ban nghiên cứu: Không chấp nhận phó tế phụ nữ, tuy rằng phán quyết chưa phải là chung cuộc

Sau bốn năm làm việc, Ủy ban do Đức Giáo hoàng Phanxicô thành lập để nghiên cứu về chức phó tế phụ nữ, đã công bố kết quả sáng ngày 04 tháng Mười Hai vừa qua, theo lệnh của Đức Thánh cha Lêô XIV. Nghiên cứu của Ủy ban không chấp nhận việc truyền chức phó tế cho phụ nữ như một thánh chức, tuy rằng đây không phải là phán quyết chung kết. Ủy ban cho biết có sự đồng thuận về việc thiết lập những thừa tác vụ mới để thúc đẩy sự cộng tác giữa nam và nữ.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Vấn đề

“Nhiệm vụ của Ủy ban là: nghiên cứu lịch sử và khảo sát thần học, xét đến sự tương liên giữa chúng, loại trừ khả năng tiến hành theo hướng cho phép phụ nữ tham gia phó tế được hiểu như một bậc của bí tích truyền chức thánh. Dưới ánh sáng của Thánh kinh, Truyền thống và Huấn quyền Hội thánh, đánh giá này là vững chắc, dù hiện nay nó không cho phép đưa ra một phán quyết chung cuộc, như trong trường hợp truyền chức linh mục”.

Đây là kết luận mà ủy ban thứ hai, do Đức Hồng y Giuseppe Petrocchi, Tổng giám mục Giáo phận L’Aquila ở miền trung Ý, làm Chủ tịch theo ủy nhiệm của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Phúc trình đã đạt được sau khi Ủy ban nghiên cứu khả năng tiến hành truyền chức phó tế cho phụ nữ. Ủy ban đã kết thúc công việc vào tháng Hai năm nay và Đức Hồng y Chủ tịch đã đệ trình báo cáo dài bảy trang lên Đức Giáo hoàng Lêô XIV, vào ngày 18 tháng Chín và nay được công bố theo ý muốn của ngài.

Các khóa họp

Trong phiên làm việc đầu tiên năm 2021, Ủy ban đã xác định rằng: “Giáo hội, trong những thời điểm khác nhau, ở những nơi khác nhau và dưới nhiều hình thức khác nhau, đã công nhận danh xưng phó tế/nữ phó tế đối với phụ nữ, nhưng gán cho nó những ý nghĩa không thống nhất”. Năm 2021, với sự đồng thuận tuyệt đối, cuộc thảo luận thần học dẫn tới khẳng định rằng “việc đào sâu có hệ thống về chức phó tế, trong khuôn khổ thần học về bí tích truyền chức thánh, làm dấy lên những thắc mắc về tính tương hợp của việc truyền chức phó tế cho phụ nữ với giáo lý Công giáo về thừa tác vụ thánh chức”. Ủy ban cũng hoàn toàn nhất trí ủng hộ việc thiết lập những thừa tác vụ mới “có thể góp phần thúc đẩy sự cộng tác giữa nam và nữ”.

Trong phiên làm việc thứ hai, hồi tháng Bảy năm 2022, Ủy ban đã thông qua (với bảy phiếu thuận, một phiếu chống) bản công thức được nêu đầy đủ ở đầu bài viết này, trong đó loại trừ khả năng tiến hành theo hướng cho phép phụ nữ lãnh nhận chức phó tế như một bậc của bí tích truyền chức thánh, nhưng chưa đưa ra “phán quyết chung cuộc”.

Cuối cùng, trong phiên làm việc chót (hồi tháng Hai năm nay), sau khi theo chỉ dẫn của Thượng Hội đồng, mọi cá nhân muốn đóng góp đều có thể gửi bài, ủy ban đã xem xét toàn bộ các tài liệu nhận được. “Tuy có nhiều bài đóng góp, nhưng chỉ có 22 cá nhân hoặc nhóm gửi bài và họ chỉ đại diện cho một số ít quốc gia. Do đó, dù tài liệu phong phú và đôi khi được lập luận khéo léo, nhưng không thể coi đó là tiếng nói của Thượng Hội đồng, càng không phải của toàn thể Dân Chúa.”

Báo cáo tóm tắt các luận điểm thuận và chống. Những người ủng hộ cho rằng truyền thống Công giáo và Chính thống giáo giới hạn việc truyền chức phó tế (cũng như linh mục và giám mục) cho nam giới dường như mâu thuẫn với “sự bình đẳng giữa nam và nữ như hình ảnh của Thiên Chúa”, “phẩm giá bình đẳng của cả hai giới dựa trên dữ liệu Kinh thánh này”; với tuyên tín rằng “không còn Do Thái hay Hy Lạp, nô lệ hay tự do, nam hay nữ, vì tất cả anh chị em là ‘một’ trong Đức Kitô Giêsu” (Gl 3,28); và với sự phát triển xã hội “đòi hỏi sự tiếp cận bình đẳng của cả hai giới trong mọi chức năng thể chế và hoạt động”.

Ngược lại, có lập luận rằng: “Nam tính của Chúa Kitô, và do đó nam tính của những người lãnh nhận chức thánh, không phải là yếu tố ngẫu nhiên, nhưng là phần thiết yếu của căn tính bí tích, bảo vệ trật tự cứu độ thần linh trong Chúa Kitô. Thay đổi thực tại này không chỉ là điều chỉnh thừa tác vụ, nhưng là phá vỡ ý nghĩa hôn ước của ơn cứu độ”.

Đoạn này được đưa ra biểu quyết và nhận được năm phiếu thuận để giữ nguyên, trong khi năm thành viên khác bỏ phiếu loại bỏ.

Với chín phiếu thuận và một phiếu chống, ủy ban bày tỏ mong muốn mở rộng “sự tiếp cận của phụ nữ đối với các thừa tác vụ được thiết lập để phục vụ cộng đoàn (...) qua đó bảo đảm sự công nhận xứng hợp của Giáo hội đối với phó tế vụ của người đã chịu phép rửa, đặc biệt là phụ nữ. Sự công nhận này sẽ là dấu chỉ ngôn sứ, nhất là ở những nơi phụ nữ vẫn còn chịu cảnh phân biệt đối xử về giới”.

Kết luận

Trong phần kết luận, Đức Hồng y Petrocchi nhấn mạnh sự tồn tại “một cuộc đối thoại căng thẳng” giữa hai khuynh hướng thần học:

• Khuynh hướng thứ nhất khẳng định rằng việc truyền chức phó tế là để phục vụ, không phải để làm linh mục: “yếu tố này mở ra con đường cho việc truyền chức phó tế nữ”.
• Khuynh hướng thứ hai nhấn mạnh “tính thống nhất của bí tích truyền chức thánh, cùng ý nghĩa phu thê của ba bậc cấu thành nó, và bác bỏ khả thể phó tế phụ nữ; đồng thời lưu ý rằng nếu cho phép phụ nữ vào bậc đầu tiên của chức thánh thì sẽ không thể giải thích được việc họ bị loại khỏi các bậc còn lại”.

Vì vậy, theo Đức hồng y, để tiếp tục công trình nghiên cứu, cần phải có “một cuộc khảo sát phê bình nghiêm túc và mở rộng về chính chức phó tế, tức là về căn tính bí tích và sứ vụ trong Giáo hội của nó, làm rõ một số khía cạnh cơ cấu và mục vụ vốn chưa được xác định đầy đủ”. Thực tế, có những châu lục tại đó chức phó tế “hầu như không tồn tại”, và những nơi khác thì hoạt động của chức vụ này “thường trùng lặp với vai trò của các thừa tác vụ giáo dân hoặc của các giúp lễ trong phụng vụ”.

(Vatican News, Sala Stampa 4-12-2025)