Đức Thánh cha Lêô XIV khuyến khích các nghiên cứu nhắm giúp trí tuệ nhân tạo thực sự phục vụ công ích của mọi người, thay vì bị tập trung trong tay một thiểu số quyền lực.
Phúc Nhạc | RVA
Đức Thánh cha bày tỏ lập trường trên đây, trong buổi tiếp kiến sáng hôm mùng 05 tháng Mười Hai vừa qua, dành cho các tham dự viên Hội nghị về đề tài: “Trí tuệ nhân tạo và việc chăm sóc Ngôi nhà chung của chúng ta”, do Quỹ “Centesimus Annus Pro Pontifice” (Thông điệp Năm Thứ 100 giúp Đức Giáo hoàng) cũng như do Liên minh Chiến lược các Đại học Nghiên cứu Công giáo, cùng tổ chức.
Đức Thánh cha ghi nhận tầm quan trọng đặc biệt của công trình nghiên cứu được công bố, với sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo, gọi tắt là AI, đang kéo theo những biến đổi sâu rộng và nhanh chóng trong xã hội. Các thay đổi này chạm đến những yếu tố thiết yếu của con người, như tư duy phê bình, khả năng phân định, học hỏi và đời sống tương quan.
Ngài nêu câu hỏi cấp bách: làm sao bảo đảm rằng trí tuệ nhân tạo (AI) thực sự phục vụ lợi ích chung, thay vì tập trung giàu có và quyền lực vào tay một số ít? Đây không chỉ là vấn đề lý thuyết, vì công nghệ này đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hàng triệu người trên thế giới. Theo giáo huấn xã hội của Hội thánh Công giáo và kết quả nghiên cứu liên ngành, để đối diện thách đố này cần đặt ra câu hỏi sâu xa hơn: làm người trong thời đại này có nghĩa là gì? Con người được mời gọi cộng tác vào công trình sáng tạo, chứ không chỉ thụ động tiêu thụ sản phẩm do máy móc tạo ra. Phẩm giá con người nằm ở khả năng suy tư, tự do chọn lựa, yêu thương vô vị lợi và sống tương quan chân thật. Dù AI mở ra các chân trời sáng tạo mới, nó cũng làm dấy lên lo ngại về tác động đối với khả năng tiếp cận sự thật và cái đẹp, khả năng biết ngạc nhiên, chiêm niệm và lớn lên hài hòa. Vì thế, việc xây dựng một khung định hướng đúng đắn cho AI phải bắt đầu từ việc nhận ra và tôn trọng căn tính linh thiêng của con người.
Đặc biệt, Đức Thánh cha bày tỏ quan ngại lớn về tác động của công nghệ đối với tự do và đời sống tinh thần của trẻ em và giới trẻ, cũng như ảnh hưởng của nó trên sự phát triển trí tuệ và thần kinh. Các thế hệ mới cần được trợ giúp để trưởng thành, phát triển tài năng và biết đáp lại nhu cầu của thời đại bằng tinh thần tự do và quảng đại. Việc tiếp cận lượng dữ liệu lớn không đồng nghĩa với khả năng hiểu được ý nghĩa và giá trị của chúng; điều này đòi hỏi khả năng đối diện với mầu nhiệm và những câu hỏi nền tảng của đời sống-những thực tại thường bị xem nhẹ trong các mô hình văn hóa hiện nay.
Để xây dựng tương lai chung, đặc biệt cùng với người trẻ, cần khôi phục lòng tin vào khả năng của con người trong việc định hướng sự phát triển của AI. Việc này đòi hỏi một hành động đồng bộ của mọi thành phần xã hội: chính trị, kinh tế, giáo dục, truyền thông, cộng đồng dân sự và tôn giáo. Chỉ khi mọi tiếng nói-kể cả những tiếng nói khiêm tốn nhất- được lắng nghe, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu này. Trong bối cảnh ấy, công trình nghiên cứu của Centesimus-SACRU đóng góp rất quý giá.
Cuối cùng, Đức Thánh cha cảm ơn và khích lệ mọi người tiếp tục sáng tạo, dưới ánh sáng Kinh thánh và Giáo huấn Hội thánh, đồng thời cầu xin Đức Mẹ và phép lành Tòa Thánh đồng hành với họ.
(Sala Stampa 5-12-2025)
Trực tiếp
