Sáng ngày 20 tháng Mười Một vừa qua, Đức Thánh cha Lêô XIV đã đến Assisi bằng trực thăng và có mặt tại Vương cung thánh đường Thánh Phanxicô lúc 8 giờ 30. Trời mưa tầm tã. Ngài đã được cha Bề trên tu viện và cộng đoàn Dòng Phanxicô Viện Tu tiếp đón, rồi đến cầu nguyện trước mộ thánh Phanxicô ở Đền thờ bên dưới.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Tiếp đó, Đức Thánh cha đến Vương cung thánh đường Đức Mẹ Các Thiên Thần của Dòng Phanxicô, lúc 9 giờ 30 để gặp gỡ Hội đồng Giám mục Ý và bế mạc khóa họp toàn thể thứ 81, sau những ngày tiến hành tại đây.
Trong dịp này, Đức Thánh cha nêu lên hướng đi tổng quát và một số đề nghị thực hành với các giám mục Ý, trong tư cách là Giám mục Roma và là Giáo chủ Công giáo tại nước này.
Diễn văn
Lên tiếng sau lời chào mừng của Đức Hồng y Matteo Zuppi, Tổng giám mục Bologna, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý, Đức Thánh cha Lêô cám ơn các giám mục và nhắc đến ý nghĩa thiêng liêng của Assisi, nơi thánh Phanxicô đã đón nhận lời mời gọi sống “theo hình thức của Tin mừng”. Đức Thánh cha nhấn mạnh điều quan trọng nhất đối với Giáo hội là luôn đặt Chúa Kitô tại trung tâm, Đấng chịu đóng đinh và sống lại, và giúp mọi người thiết lập một tương quan bản thân với Người.
Đức Thánh cha cũng nhắc đến bối cảnh thế giới hiện nay đầy chia rẽ, bạo lực, cô đơn và bất định, từ đó ngài mời gọi các giám mục trở thành những người “kiến tạo tình bạn và hòa bình”, xây dựng văn hóa gặp gỡ và trở nên dấu chỉ hòa bình mà Chúa Phục Sinh trao ban.
Đức Thánh cha nhắc lại các định hướng đã nêu trong lần gặp gỡ lần đầu tiên với các giám mục Ý, hồi hạ tuần tháng Sáu năm nay, đó là: loan báo Tin mừng cứu độ, xây dựng hòa bình, thăng tiến phẩm giá con người, thúc đẩy đối thoại và nhân sinh quan của Kitô giáo. Những định hướng này cũng trùng khớp với các kết quả của tiến trình Công nghị toàn nước Ý. Giờ đây, hàng giám mục được mời gọi soạn thảo các đường hướng mục vụ mới để nuôi dưỡng tinh thần hiệp hành đích thực trong các giáo phận.
Tinh thần hiệp hành
Nhấn mạnh đến ý nghĩa của hiệp hành, Đức Thánh cha giải thích rằng hiệp hành là “cùng nhau bước đi với Chúa Kitô và hướng về Nước Chúa, hiệp nhất với toàn thể nhân loại”. Từ nơi Chúa, Giáo hội lãnh nhận hồng ân hiệp thông vốn là nền tảng cho mọi tương quan trong Giáo hội. Ngài mời gọi nỗ lực xây dựng một Giáo hội trong tinh thần hiệp thông và đồng trách nhiệm.
Mặt khác, trước những thay đổi lớn về dân số, văn hóa và đời sống Giáo hội tại Ý, việc sáp nhập hoặc điều chỉnh lại cơ cấu các giáo phận là điều không nên trì hoãn; nhưng cũng cần cẩn trọng phân định để đồng thời tôn trọng đặc thù địa phương và không gây hoang mang.
Trong chiều hướng đó, Đức Thánh cha khẳng định: “Điều quan trọng là, trong phong cách hiệp hành này, chúng ta học cách làm việc cùng nhau, và trong các giáo phận, tất cả chúng ta dấn thân xây dựng những cộng đoàn Kitô cởi mở, hiếu khách và biết đón nhận, trong đó các mối tương quan được thể hiện qua tinh thần đồng trách nhiệm đối với nhau để phục vụ việc loan báo Tin mừng.
Tham khảo ý kiến rộng rãi
“Tính hiệp hành, vốn bao hàm việc thực thi đích thực đoàn thể tính, không những đòi hỏi sự hiệp thông giữa anh em giám mục với nhau và với tôi, nhưng còn là sự chăm chú lắng nghe và phân định nghiêm túc những yêu cầu từ phía Dân Chúa. Theo nghĩa này, sự phối hợp giữa Bộ Giám mục và Tòa Sứ thần Tòa Thánh tại Ý, nhằm thực hiện sự đồng trách nhiệm chung, phải có khả năng thúc đẩy sự tham gia rộng rãi hơn của các thành phần trong việc tham khảo ý kiến về việc bổ nhiệm các giám mục mới, cùng với việc lắng nghe các vị Bản quyền đương nhiệm tại các Giáo hội địa phương và cả những vị sắp mãn sứ vụ.
Tôn trọng tuổi về hưu
“Cũng về khía cạnh này, xin cho phép tôi đưa ra một vài chỉ dẫn. Một Giáo hội hiệp hành, bước đi trong dòng chảy của lịch sử để đương đầu với những thách đố mới trong việc loan báo Tin mừng, cần phải không ngừng canh tân. Cần tránh để sự trì trệ - cho dù với những ý hướng tốt đẹp - làm chậm lại những đổi mới cần thiết. Về điểm này, tất cả chúng ta phải nuôi dưỡng thái độ nội tâm mà Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi là “học biết nói lời từ giã”, một thái độ quý giá khi cần chuẩn bị rời khỏi nhiệm vụ của mình. Tốt nhất là tuân thủ quy định về việc kết thúc sứ vụ của các vị Bản quyền trong giáo phận ở tuổi 75; và chỉ trong trường hợp của các hồng y, mới có thể cứu xét việc gia hạn sứ vụ thêm hai năm nữa, nếu cần.”
Kỹ thuật số
Một thách đố khác là thế giới kỹ thuật số: mục vụ không chỉ “sử dụng” truyền thông, nhưng còn phải giáo dục con người sống trong môi trường kỹ thuật số một cách nhân bản và có trách nhiệm, để mạng lưới trở thành không gian của tự do, sự thật và tình huynh đệ.
Gần gũi dân và đương đầu với vấn đề lạm dụng
Đức Thánh cha cũng khuyến khích các giám mục Ý tiếp tục sống gần gũi với dân Chúa: các gia đình, người trẻ, người già, người cô đơn, và đặc biệt là người nghèo. Ngài cám ơn những nỗ lực của Caritas và các tình nguyện viên. Đồng thời, ngài nhấn mạnh ưu tiên bảo vệ trẻ em và người dễ bị tổn thương, cổ võ văn hóa phòng ngừa và chữa lành các vết thương do lạm dụng. Việc lắng nghe và đồng hành với nạn nhân là dấu chỉ của một Giáo hội biết hoán cải và hy vọng.
Sau cùng, Đức Thánh cha nêu gương cộng đoàn đầu tiên của thánh Phanxicô Assisi - trong đó tinh thần hiệp hành, tình huynh đệ và sự bé nhỏ được sống triệt để. Với đức tin mạnh mẽ và kiên trì, họ đã cùng nhau phân định, sửa đổi và kiện toàn bản luật dựa gần như hoàn toàn trên Tin mừng. Ngài mời gọi các giám mục tiếp nhận tinh thần ấy để tiếp tục xây dựng Giáo hội tại Ý trong hiệp nhất, khiêm tốn và nhiệt tâm loan báo Tin mừng.
Sau khi ban phép lành và giã từ các giám mục Ý, Đức Thánh cha còn đi trực thăng đến nữ Đan viện Dòng thánh Augustinô ở Montefalco để dâng thánh lễ và ở lại dùng bữa trưa, rồi đáp trực thăng trở về Roma vào ban chiều.
(Sala Stampa 20-11-2025)
Trực tiếp
