Thứ Tư, ngày 02 tháng Tư vừa qua, Đức Thánh cha Phanxicô đã xuất viện và về nhà được chín ngày, nhưng ngài vẫn đang dưỡng bệnh nên chưa thể tiếp kiến chung các tín hữu hành hương.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Phòng Báo chí Tòa thánh đã phổ biến bài giáo lý của Đức Thánh cha, trong loạt bài về “Năm Thánh 2025”: “Chúa Giêsu Kitô niềm hy vọng của chúng ta”. Chương II. Đời sống Chúa Giêsu. Các cuộc gặp gỡ. Thứ III: Gặp ông Giakêu: “Hôm nay tôi phải dừng lại ở nhà ông!” (Lc 19.6)
Bài huấn giáo của Đức Thánh cha đi từ đoạn Tin mừng theo thánh Luca, chương 19, từ câu 1 đến câu 5:
“Sau khi vào thành Giêricô, Chúa Giêsu đi ngang qua thành phố ấy. Và kìa, có một người tên là Giakêu; ông đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu có. Ông ta tìm cách để xem cho biết Chúa Giêsu là ai, nhưng không được, vì dân chúng thì đông, mà ông ta lại lùn. Ông liền chạy tới phía trước, leo lên một cây sung để xem Chúa Giêsu, vì Người sắp đi qua đó. Khi Chúa Giêsu tới chỗ ấy, thì Người nhìn lên và nói với ông: “Này ông Giakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải dừng lại nhà ông!”
Mở đầu bài giáo lý, Đức Thánh cha viết: “Anh chị em thân mến,
Chúng ta tiếp tục chiêm ngắm các cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với một số nhân vật trong Tin mừng. Lần này, tôi muốn dừng lại ở hình ảnh ông Giakêu: một giai thoại mà tôi đặc biệt quan tâm, vì có một chỗ đứng đặc biệt trong hành trình thiêng liêng của tôi.
Tin mừng theo thánh Luca trình bày cho chúng ta ông Giakêu như một người dường như bị hư mất không thể cứu chữa. Có lẽ, cả chúng ta đôi khi cũng cảm thấy như thế: vô hy vọng. Trái lại, ông Giakêu khám phá rằng Chúa đang tìm ông.
Thực vậy, Chúa Giêsu đi xuống thành Giêricô, một thành ở dưới mặt biển, bị coi là hình ảnh của địa ngục, nơi Chúa Giêsu muốn đi tới để tìm kiếm những người cảm thấy hư mất. Và trong thực tế, Chúa Phục sinh tiếp tục xuống địa ngục ngày nay, những nơi bị chiến tranh, đau khổ của những người vô tội, trong tâm hồn của các bà mẹ thấy con mình chết, trong cảnh đói khổ của những người nghèo.
Ông Giakêu, theo một nghĩa nào đó, là người hư mất. Có lẽ, ông đã có những chọn lựa sai lầm hoặc có thể cuộc sống đã đặt ông trong những tình trạng mà ông khó lòng ra khỏi. Thực vậy, thánh Luca nhấn mạnh khi mô tả những đặc tính của con người này: không những ông ta là người thu thuế, nghĩa là người gộp thuế của chính những đồng bào của mình cho những người La Mã xâm lăng, nhưng thậm chí còn là thủ lãnh những người thu thuế, như thể nói rằng tội lỗi của ông ta càng gia tăng thêm.
Rồi thánh Luca viết thêm rằng: Giakêu giàu có, ngụ ý ông ta làm giàu trên lưng những người khác, lạm dụng địa vị của mình. Nhưng, tất cả những điều đó có những hậu quả: Giakêu có lẽ cảm thấy bị loại trừ, bị mọi người khinh rẻ.
Khi biết Chúa Giêsu đang đi qua thành phố, ông Giakêu cảm thấy ước muốn được thấy Ngài. Ông không dám tưởng tượng một cuộc gặp gỡ, mà chỉ mong muốn nhìn thấy Ngài từ xa. Nhưng những ước muốn của chúng ta cũng gặp những chướng ngại và không tự động thành tựu; Ông Giakêu nhỏ người! Đó là thực tại của chúng ta, chúng ta có những giới hạn mà chúng ta phải chịu. Và rồi, cũng có những người khác nhiều khi không giúp đỡ chúng ta: đám đông ngăn cản ông Giakêu không để ông nhìn thấy Chúa Giêsu. Có lẽ phần nào cũng là sự phục thù của họ.
Nhưng khi bạn có một ước muốn mạnh mẽ, bạn không nản lòng. Bạn sẽ tìm thấy một giải pháp. Nhưng cần có can đảm và không hổ thẹn, chỉ cần một chút sự đơn sơ của các trẻ em và không quá lo lắng về hình ảnh của mình. Ông Giakêu cũng giống như một trẻ em, leo lên một cây. Có lẽ, đó là một nơi để quan sát tốt, cách riêng là để nhìn xem mà không bị người khác thấy, ẩn mình sau những nhánh lá cây.
Nhưng với Chúa, luôn xảy ra điều bất ngờ: Chúa Giêsu, khi đến gần, Ngài ngước mắt lên. Ông Giakêu cảm thấy bị lộ diện và có lẽ ông chờ đợi một sự khiển trách công khai. Có lẽ dân chúng cũng mong điều đó, nhưng họ bị thất vọng: Chúa Giêsu bảo ông Giakêu hãy xuống ngay, như thể Ngài ngạc nhiên vì thấy ông ta trên cây, và Ngài nói với ông: “Hôm nay, tôi phải dừng lại ở nhà ông!” (Lc 19,6). Thiên Chúa không thể đi qua mà không tìm kiếm người bị hư mất.
Thánh Luca nêu bật niềm vui trong tâm hồn ông Giakêu. Đó là một niềm vui của người cảm thấy được nhìn đến, được nhìn nhận và nhất là được tha thứ. Cái nhìn của Chúa Giêsu không phải là một cái nhìn trách móc, nhưng là thương xót. Chính lòng thương xót ấy nhiều khi làm cho chúng ta khó chấp nhận, nhất là khi Thiên Chúa tha thứ cho những người, mà theo chúng ta, họ không đáng được. Chúng ta lẩm bẩm đặt những giới hạn cho tình thương của Thiên Chúa.
Trong cảnh tượng ở nhà mình, ông Giakêu, sau khi đã lắng nghe những lời tha thứ của Chúa Giêsu, ông đứng lên, như thể trỗi dậy từ tình trạng chết chóc. Ông đứng lên để đưa ra một cam kết: trả lại bốn lần những gì ông đã lấy trộm. Đây không phải là một giá phải trả, vì sự tha thứ của Thiên Chúa là nhưng không, nhưng đó là ước muốn bắt chước Đấng mà ông cảm thấy được Ngài yêu thương. Ông Giakêu đưa ra cam kết mà ông không bị bắt buộc. Ông làm vì hiểu rằng đó là cách thức yêu mến của ông. Và ông làm điều đó theo luật Roma về tội ăn trộm, cũng như theo luật Do thái giáo về việc đền tội. Ông Giakêu bấy giờ không phải chỉ là người của ước muốn, nhưng cũng là người biết thực hiện những bước tiến cụ thể. Sự dốc lòng của ông không phải là điều trống trống hoặc trừu tượng, nhưng là thành phần chính lịch sử của ông; ông đã đạt được sự sống của mình và xác định để từ đó bắt đầu sự thay đổi”.
Và Đức Thánh cha kết luận rằng: “Anh chị em thân mến, chúng ta hãy học từ ông Giakêu không đánh mất hy vọng, cả khi chúng ta cảm thấy chúng ta bị gạt sang một bên hoặc không có khả năng thay đổi. Chúng ta hãy nuôi dưỡng ước muốn được thấy Chúa Giêsu, và nhất là chúng ta hãy để cho mình được lòng thương xót của Thiên Chúa tìm thấy. Chúa là Đấng luôn đến tìm kiếm chúng ta, trong bất kỳ hoàn cảnh nào chúng ta bị lâm vào”.
Trực tiếp
