Đức Tổng giám mục Paul Richard Gallagher, người Anh, Ngoại trưởng Tòa Thánh, nhận định rằng: “Thỏa thuận cho giai đoạn đầu về Gaza là một điều tích cực, và cần phải ghi nhận nỗ lực của Tổng thống Hoa Kỳ, ông Donald Trump. Tuy nhiên, chúng ta đều biết hiệp định này vẫn mong manh, đòi hỏi rất nhiều công việc tiếp theo của tất cả các bên, đặc biệt là các nhà trung gian và các tác nhân liên quan.”
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Đức Tổng giám mục Gallager bày tỏ lập trường trên đây, chiều ngày 15 tháng Mười vừa qua, trong cuộc gặp gỡ tại Đại sứ quán Ý cạnh Tòa Thánh ở Roma, với chủ đề “Ngoại giao Vatican và Ngoại giao các nước”, có sự tham dự của nhiều nhân vật của Ý.
Sau phần chào mừng của Đại sứ Ý cạnh Tòa Thánh, là ông Francesco Di Nitto, cuộc trao đổi bắt đầu và bàn về việc ký kết thỏa thuận giai đoạn đầu trong kế hoạch do Nhà Trắng đề xuất, diễn ra hôm trước tại Sharm el-Sheikh (Ai Cập).
Vai trò của Tòa Thánh
Đức Tổng giám mục Gallagher nói: “Những năm qua, chúng ta đã học được rằng hòa bình là một lựa chọn - một quyết định mà chúng ta có thể gọi là mang tính siêu việt - nhưng nó phải được theo sau bằng những lựa chọn và thỏa thuận cụ thể khác để trở nên hiện thực.” Tòa Thánh đã làm tất cả trong khả năng của mình: “Tuy chúng tôi không có cơ hội đóng vai trò trung gian, nhưng luôn nỗ lực khuyến khích đối thoại giữa các bên và kêu gọi tôn trọng công pháp quốc tế.”
Trong hai năm qua, Tòa Thánh đã không ngừng đưa ra lời kêu gọi công khai - trước là Đức Phanxicô, nay là Đức Giáo hoàng Lêô XIV - cùng với sự nâng đỡ các cộng đoàn địa phương, tiêu biểu như những cuộc gọi điện hằng ngày của Đức Phanxicô đến Giáo xứ Thánh Gia tại Gaza, và các sáng kiến nhân đạo của Tòa Thượng phụ Công giáo Latinh Giêrusalem.
Những điểm yếu còn lại trong thỏa thuận
Tiếp lời, Đại sứ Giampiero Massolo của Ý cạnh Tòa Thánh lưu ý rằng vẫn còn những vấn đề mong manh cần giải quyết trong giai đoạn hai của thỏa thuận - cụ thể là việc giải giáp Hamas và việc Israel rút khỏi Dải Gaza, hai yếu tố gắn bó chặt chẽ với nhau.
Ông nói thêm rằng sự thiếu vắng một viễn cảnh thành lập guốc gia Palestine, cùng với thực tế là tiến trình hiện nay được mở ra bởi bạo lực, làm cho tình hình trở nên phức tạp.
Tuy vậy, ông nhận thấy một điểm chung về lợi ích, gắn với “Hiệp định Abraham” - nền tảng cho các tiến trình hòa bình ở Trung Đông.
Tầm quan trọng của Tuyên ngôn Nostra Aetate và quan hệ liên tôn
Đức Tổng giám mục Gallagher nhìn nhận rằng hai năm xung đột vừa qua đã gây ra một số hiểu lầm trong mối quan hệ giữa các tôn giáo, đặc biệt là với Do thái giáo, nhưng ngài khẳng định: “Chúng ta phải cùng nhau bước đi trên con đường hòa giải.”
Với Hồi giáo, theo Đức Tổng giám mục Ngoại trưởng, đã đạt được nhiều tiến triển nhờ triều đại của Đức Phanxicô:
- Trong thế giới Hồi giáo Sunni, thông qua liên hệ với Đại Imam al- Azhar, Sheikh Al Tayyeb, ở Ai Cập
- Trong thế giới Hồi giáo Shiite, qua chuyến thăm của Đức Giáo hoàng Phanxicô tại Iraq và cuộc gặp với Đại imam Ayatollah Ali al-Sistani.
Và Đức Tổng giám mục Ngoại trưởng nhấn mạnh rằng: “Những quyết định của các nghị phụ Công đồng chung Vatican II trong tuyên ngôn Nostra Aetate, về tương quan giữa Công giáo và các tôn giáo không Kitô là không thể đảo ngược. Dù còn nhiều việc phải làm, nhưng chúng ta đang tiến về phía trước: các nguồn lực tôn giáo của chúng ta phải là nguồn mạch hòa giải.”
Chiến tranh Nga - Ucraina: một thực tế phức tạp hơn
Khi đề cập đến cuộc chiến Nga-Ucraina, Đức Tổng giám mục Ngoại trưởng Gallagher bày tỏ hy vọng rằng một ngày nào đó hòa bình sẽ đến, dù “điều đó vẫn còn xa”.
Ngài cho rằng tình hình ở đây phức tạp hơn nhiều so với Trung Đông, trong bối cảnh sự tê liệt của cơ chế đa phương quốc tế. “Vai trò của Tòa Thánh là tiếp tục tạo điều kiện cho các cuộc tiếp xúc, và thật tích cực khi Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã xác nhận việc tiếp tục các sứ mạng nhân đạo của Đức Hồng y Matteo Zuppi, đặc biệt trong việc trao đổi tù nhân và hỗ trợ trẻ em”.
Đại sứ Massolo nhận xét thêm: “Nếu ở Trung Đông, dù mất nhiều thời gian, các động lực vẫn hướng đến giải pháp, thì ở Ucraina lại thiếu cơ sở cho sự đồng thuận lợi ích giữa các bên - điều mà ở Trung Đông đã có nhờ các Hiệp định Abraham.” Theo ông, Tổng thống Trump có thể nắm trong tay một số đòn bẩy quan trọng, đặc biệt là đối với Nga.
Các cuộc xung đột bị lãng quên - chuyến đi sắp tới của Đức Giáo hoàng Lêô XIV tới Thổ Nhĩ Kỳ và Liban
Đức Tổng giám mục Gallagher cũng nhắc đến những cuộc khủng hoảng bị thế giới lãng quên, ít được truyền thông chú ý nhưng vẫn được Tòa Thánh quan tâm thường xuyên: Sudan - “nơi đang diễn ra một cuộc nội chiến thực sự”, Cộng hòa Dân chủ Congo, khu vực Sahel, Madagascar, Myanmar - “nơi Giáo hội tiếp tục hoạt động ở cấp địa phương thông qua nhiều cộng đoàn của mình.”
Ngài cũng nói về chuyến tông du sắp tới của Đức Lêô XIV tới Thổ Nhĩ Kỳ, và nhấn mạnh:
“Công đồng Nicea có tầm quan trọng nền tảng đối với lịch sử Kitô giáo. Tòa Thánh mong muốn tăng cường hợp tác với Tòa Thượng phụ Chính thống Constantinople và duy trì mối quan hệ hiệu quả với Thổ Nhĩ Kỳ, “một tác nhân quốc tế quan trọng”.
Về Liban, Đức Tổng giám mục nhắc rằng Đức Phanxicô đã từng long trọng hứa thăm viếng, gắn liền với việc bầu chọn một tổng thống mới, và nhấn mạnh: “Cần phải nỗ lực củng cố hòa bình và mang lại sự ổn định cho khu vực.”
(Vatican News 15-10-2025)
Trực tiếp
