Bộ Giáo lý đức tin nhắc nhở: “Không được phép thay đổi công thức và chất liệu bí tích”

Hôm mùng 03 tháng Hai vừa qua, Bộ Giáo lý đức tin đã công bố thông cáo nhắc nhở rằng người cử hành bí tích không được phép thay đổi công thức và chất liệu bí tích, vì sự thay đổi này sẽ làm cho bí tích vô hiệu.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Thông cáo của Bộ về hiệu lực của các bí tích, tên là “Gestis verbisque”, Những cử chỉ và lời nói, mang chữ ký của Đức Hồng y Tổng trưởng Victor Manuel Fernandez, cùng với Đức Tổng giám mục Tổng thư ký, đã được toàn thể các thành viên của Bộ nhất trí thông qua và được Đức Thánh cha Phanxicô phê chuẩn.

Trong lời dẫn nhập, Thông cáo cho biết: “Trong dịp Đại hội của Bộ hồi năm 2022, các hồng y và giám mục thành viên của Bộ đã bày tỏ quan tâm vì xảy ra nhiều tình trạng, trong đó các vị hữu trách buộc lòng phải nhìn nhận các bí tích đã cử hành là vô hiệu. Những thay đổi lớn về chất thể hoặc mô thức của các bí tích, khiến cho việc cử hành bất thành, làm cho những người liên hệ phải tìm kiếm những người đã lãnh các bí tích vô hiệu ấy để làm lại nghi thức rửa tội hoặc thêm sức, và nhiều tín hữu có lý do để bày tỏ sự bối rối, xao xuyến của họ. Ví dụ, thay vì sử dụng công thức đã được thiết định cho bí tích Rửa tội, người ta lại dùng công thức như: “Cha rửa con nhân danh Đấng Tạo Hóa...”, hoặc “Nhân danh cha mẹ con... Chúng tôi rửa con”. Trong những tình trạng trầm trọng như thế, cũng có cả các linh mục. Những linh mục ấy, vì đã chịu phép rửa với những công thức như vừa nói, đã đau buồn khám phá thấy mình đã chịu chức bất thành và bao nhiêu bí tích khác các vị ấy đã cử hành cho đến bấy giờ đều là vô hiệu lực”.

“Đối với các lãnh vực khác, để làm việc mục vụ của Giáo hội, có thể có nhiều chỗ cho sự sáng tạo, nhưng sự “sáng chế” như thế trong việc cử hành các bí tích biến thành một “ý muốn lèo lái” và vì thế, không thể nại vào đó để hành động. Chính vì vậy, thay đổi công thức hoặc chất thể của một bí tích luôn luôn là một hành vi bất hợp pháp nặng nề và đáng bị trừng phạt một cách gương mẫu. Chính vì những cử chỉ độc đoán như vậy có thể tạo nên một thiệt hại nặng nề cho Dân Chúa”.

Vì thế, “Đức Thánh cha mời gọi chúng ta hãy hành động làm sao để các tín hữu có thể lãnh nhận các bí tích với nhiều thành quả, và đàng khác ngài mạnh mẽ nhấn mạnh lời kêu gọi hãy “đặc biệt cẩn thận” trong việc cử hành các bí tích”.

“Các thừa tác viên chúng ta được tha thiết yêu cầu vượt thắng cám dỗ cảm thấy mình là chủ nhân của Giáo hội. Trái lại, chúng ta phải có thái độ đón nhận một hồng ân có trước chúng ta: không phải như một hồng ân sự sống hoặc ân thánh, nhưng cả các kho tàng bí tích được ủy thác cho Mẹ Giáo hội. Các bí tích không phải là của chúng ta! Các tín hữu có quyền được nhận lãnh các bí tích như Giáo hội qui định: chính qua cách thức đó, việc cử hành các bí tích mới đáp ứng ý hướng của Chúa Giêsu và làm cho biến cố Vượt Qua được hiện thực và hữu hiệu”.

Trong các đoạn kế tiếp, Thông cáo của Bộ giải thích chất thể của bí tích là những cử chỉ, hành động, hoặc chất liệu như bánh, rượu, dầu, nước, và mô thức (formula) là lời nói mang lại ý nghĩa siêu việt cho chất thể, biến đổi ý nghĩa thông thường của chất thể và ý nghĩa hoàn toàn là con người của hành vi được làm. Lời nói ấy luôn được đi từ Kinh thánh, ăn rễ sâu nơi truyền thống sinh động của Giáo hội và được Huấn quyền của Hội thánh xác định. Vì thế, không bao giờ chất thể và mô thể tùy thuộc ý muốn của cá nhân hoặc mỗi cộng đoàn.

Trong phần chót, Thông cáo bàn đến nghệ thuật cử hành, vị chủ sự cử hành bí tích “trong cương vị của Chúa Kitô”, in persona Christi và nhân danh Giáo hội. Trong cả hai trường hợp, đó là những công thức, tuy có vài thay đổi, nhưng đã được Truyền thống chứng thực.

“Điều ngày càng cấp thiết là phải phát triển một nghệ thuật cử hành, một đàng, tránh thái độ duy chữ đỏ cứng nhắc, và đàng khác, tránh một sự ‘sáng tác’ phóng túng”.

(Vatican News 3-2-2024)