Lúc 10 giờ 30, sáng thứ Bảy, ngày 01 tháng Mười Một năm 2025, Đức Thánh cha Lêô XIV đã cử hành thánh lễ trọng thể tại Quảng trường Thánh Phêrô, trước sự hiện diện hơn 30.000 nhà giáo Công giáo từ các nơi về Roma tham dự Năm Thánh. Đặc biệt, đầu buổi lễ có nghi thức tôn phong Tiến sĩ Hội thánh cho thánh John Henry Newman.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Đồng tế với Đức Thánh cha, có 16 hồng y và khoảng 40 giám mục, 500 linh mục. Cũng có phái đoàn chính thức của Anh giáo từ Anh quốc hiện diện.
Phong Tiến sĩ Hội thánh
Nghi thức tôn phong Tiến sĩ Hội thánh diễn ra vào đầu thánh lễ sau Kinh Thương Xót.
Đức Hồng y Marcello Semeraro, Tổng trưởng Bộ Phong thánh cùng với vị thỉnh nguyện tiến lên trước Đức Thánh cha và xin ngài tôn phong thánh John Henry Newman là Tiến sĩ Hội thánh, rồi Đức Hồng y Tổng trưởng tóm lược tiểu sử thánh nhân:
Đức Hồng y Newman sinh tại Luân đôn năm 1801 và qua đời năm 1890, thọ 89 tuổi. Thánh nhân làm mục sư Anh giáo trong 20 năm và đã khởi xướng Phong trào Oxford, nhắm đào sâu việc nghiên cứu thần học, đặc biệt trong lĩnh vực Giáo phụ, tức là nghiên cứu về nền thần học trong thời kỳ Giáo hội chưa bị chia rẽ, nhưng còn hiệp nhất giữa Đông và Tây phương. Chính việc nghiên cứu ấy đã làm cho mục sư Newman đến gần Công giáo và gia nhập Giáo hội này vào năm 1845, khi đã 45 tuổi. Sự kiện này đã gây kinh ngạc trong dư luận Anh giáo bấy giờ.
Hai năm sau đó, năm 1847, mục sư Newman gia nhập Dòng Oratoire, Dòng Giảng Thuyết do thánh Philipphê Neri thành lập và thụ phong linh mục tại Roma, ngày 30 tháng Năm cùng năm đó. Được sự khích lệ của Đức Giáo hoàng Piô IX, cha Newman thành lập tu viện đầu tiên của Dòng Oratoire ở Anh quốc. Năm 1854, cha được bổ nhiệm làm Viện trưởng Đại học Công giáo tân lập ở Dublin, thủ đô Ailen.
Cha Newman cũng gặp nhiều khó khăn và chống đối, nếu không muốn nói là đố kỵ. Thiên tài thần học của cha, chủ trương đề cao quyền tối thượng của lương tâm trên mọi chủ trương duy tín điều đã khơi lên những ghen tuông và ngờ vực. Cả trong Hàng giáo phẩm Công giáo bấy giờ không thiếu những người cho rằng cha Newman không có đủ đặc tính “Roma” và không cứng rắn đủ đối với Anh giáo mà cha đã từ bỏ. Cha Newman đã vượt qua được những thử thách đó, và luôn chủ trương rằng “mười ngàn khó khăn cũng không tạo nên một nghi ngờ, nếu tôi hiểu rõ vấn đề”.
Trong một thư hồi năm 1868, tức là hơn 20 năm sau khi trở lại, cha Newman viết: “Trong Công giáo có một chiều sâu và một sức mạnh, trong tín lý của đạo có thần học, các nghi thức, các bí tích, và trong kỷ luật của đạo có một sự sung mãn làm cho chúng ta được tràn đầy; trong đạo có một tự do, nhưng cũng có một nâng đỡ, so với những điều đó, sự lơ là của con người đối với chúng ta, dù là những người ở địa vị cao nhất, mà chúng ta có thể là nạn nhân những hiểu lầm của họ, không đáng kể là gì. Đó thực là bí quyết sức mạnh của Giáo hội, nguyên tắc về sự không thiếu sót của Giáo hội, và mối dây đảm bảo sự hiệp nhất không thể phá vỡ của Giáo hội. Đó thực là khởi đầu của an bình thiên quốc”.
Năm 1879, Đức Giáo hoàng Lêô XIII phong cha Newman làm Hồng y khi ngài sắp tròn 80 tuổi. Việc bổ nhiệm này được coi như một sự nhìn nhận công trình, các tác phẩm và vai trò cao quý của cha. Khi Đức Hồng y Newman qua đời năm 1890, Giáo hội Công giáo tại Anh quốc ở trong giai đoạn tái triển nở sau ba thế kỷ bị bách hại và bị gạt ra ngoài lề xã hội.
Đức Hồng y Newman vẫn luôn là người quyết liệt hỗ trợ sự khiết tịnh và sự độc thân linh mục, đến độ ngài định nghĩa sự độc thân này là “một bậc sống cao hơn mà đại đa số người nam không thể mong ước”.
Đức Hồng y Newman đã ảnh hưởng lớn trên nhiều thế hệ các tín hữu Công giáo Anh quốc, trong đó có rất nhiều người trở lại. Ngài cũng ảnh hưởng trên đại truyền thống văn hóa Công giáo tại các nước Anglosaxon.
Tiếp lời Đức Hồng y Semeraro, Đức Thánh cha đọc công thức tôn phong Tiến sĩ Hội thánh:
“Đón nhận ước muốn của nhiều anh em trong Hàng Giám mục và của nhiều tín hữu trong toàn Giáo hội, sau khi có ý kiến của Bộ Phong thánh, cũng như sau khi suy nghĩ lâu dài và đạt tới xác tín hoàn toàn và chắc chắn, với trọn quyền tông đồ, chúng tôi tuyên bố thánh John Henry Newman là Tiến sĩ Giáo hội hoàn vũ. Nhân danh Cha và Con và Thánh Thần”.
Toàn thể các tín hữu vỗ tay đón mừng.
Bài giảng của Đức Thánh cha
Trong bài giảng sau bài Tin mừng, Đức Thánh cha nói: “Trong ngày Lễ Trọng kính Các Thánh hôm nay, thật là một niềm vui lớn lao khi ghi tên thánh John Henry Newman vào số các vị Tiến sĩ Hội thánh, và đồng thời, nhân dịp Năm Thánh của Giới Giáo dục, tuyên phong thánh nhân làm đồng bổn mạng, cùng với thánh Tôma Aquinô, của tất cả những ai tham gia vào sứ mạng giáo dục của Hội thánh”. Tầm vóc cao cả về văn hóa và linh đạo của thánh Newman sẽ là nguồn cảm hứng cho những thế hệ mới - những con người có trái tim khao khát vô biên - sẵn sàng dấn thân vào hành trình mà, như người xưa nói, đưa chúng ta “per aspera ad astra”, nghĩa là “vượt qua gian nan để đến với các vì sao, nhờ vào nghiên cứu và tri thức.”
Thật vậy, đời sống của các thánh cho chúng ta chứng nghiệm rằng con người có thể sống đầy nhiệt huyết giữa sự phức tạp của thời đại hôm nay mà vẫn không quên sứ mạng tông đồ: “Anh em hãy chiếu sáng như những vì sao giữa thế gian (Pl 2,15). Trong dịp long trọng này, tôi muốn lặp lại lời nhắn gửi tới các nhà giáo dục và các cơ sở giáo dục: “Hãy chiếu sáng hôm nay như những vì sao giữa thế gian, nhờ vào sự chân thực trong dấn thân của anh chị em cho việc cùng nhau tìm kiếm chân lý, nhờ vào sự chia sẻ quảng đại và trung tín của anh chị em trong phục vụ giới trẻ - đặc biệt là người nghèo - và trong kinh nghiệm hằng ngày rằng: “Tình yêu Kitô giáo là ngôn sứ, và thực hiện những phép lạ (x. Tông huấn Dilexi te, 120).
Các Mối Phúc
Nhắc đến bài Tin mừng đọc trong thánh lễ, Đức Thánh cha nhận xét rằng: “Các Mối Phúc mang trong mình một cách diễn giải mới về thực tại. Đó là con đường và sứ điệp của Chúa Giêsu - Tôn Sư của nhân loại. Thoạt nhìn, dường như không thể hiểu nổi việc tuyên bố là “phúc thay cho người nghèo, cho kẻ đói khát công chính, cho người bị bách hại hay cho người kiến tạo hòa bình. Nhưng điều tưởng như vô lý trong ngôn từ của thế gian lại được tràn đầy ý nghĩa và ánh sáng khi ở gần Nước Thiên Chúa. Nơi các thánh, chúng ta thấy Nước ấy đến gần và hiện diện giữa chúng ta. Thánh Mátthêu đã rất đúng, khi trình bày các Mối Phúc như một bài giáo huấn, mô tả Đức Giêsu như vị Thầy truyền đạt một cái nhìn mới về mọi sự, trong đó viễn tượng của Người cũng chính là con đường của Người.
Tuy nhiên, các Mối Phúc không chỉ là một bài học thêm, nhưng là bài học tối thượng. Cũng vậy, Chúa Giêsu không chỉ là một trong nhiều thầy dạy, Người là vị Thầy tuyệt đối - hơn thế nữa, Người là Nhà Giáo Dục tuyệt đối. Còn chúng ta, là môn đệ của Người, đang ở trong trường học của Người, học cách khám phá nơi đời sống của Người - tức là nơi con đường Người đã đi qua - một chân trời ý nghĩa có khả năng soi sáng mọi hình thức tri thức.
Ước gì các trường học và đại học của chúng ta luôn là những nơi biết lắng nghe và thực hành Tin mừng! Những thách đố hiện nay đôi khi có vẻ vượt quá khả năng của chúng ta - nhưng không phải vậy. Đừng để chủ nghĩa bi quan đánh bại chúng ta!
Giải thoát khỏi bóng đen
Đức Thánh cha nhắc lại bài diễn văn của Đức Giáo hoàng Phanxicô với Khóa họp Toàn thể lần thứ nhất của Bộ Văn hóa và Giáo dục: theo đó “chúng ta phải cùng nhau làm việc để giải thoát nhân loại khỏi bóng tối của chủ nghĩa hư vô đang bao phủ thế giới - thứ bệnh có lẽ là nguy hiểm nhất của nền văn hóa đương đại, vì nó đe dọa “xóa bỏ niềm hy vọng” và Đức Thánh cha cũng nhắc đến một lời cầu của thánh Henry Newman, qua bài thánh ca “Lạy Ánh sáng nhân từ, xin dẫn con đi” (Lead, kindly light). Đức Thánh cha nói: “Trong lời cầu nguyện tuyệt đẹp ấy, chúng ta nhận ra rằng mình đang xa nhà, rằng bước chân mình còn chao đảo, rằng chúng ta không thể phân định rõ chân trời phía trước. Thế nhưng, tất cả những điều ấy không thể khiến chúng ta dừng lại, bởi vì chúng ta đã tìm thấy Đấng Dẫn Đường:
Lạy Ánh sáng nhân từ, xin dẫn con đi qua bóng tối đang bao phủ con, xin chính Ngài hãy dẫn dắt con! Nhiệm vụ của giáo dục là trao ban Ánh Sáng nhân từ ấy cho những ai, nếu không, có thể sẽ bị giam hãm trong những bóng tối tinh vi của bi quan và sợ hãi.
Vì thế, tôi muốn nói với anh chị em: Chúng ta hãy giải trừ những lý lẽ giả tạo của sự buông xuôi và bất lực, và làm cho những lý do lớn lao của niềm hy vọng lan tỏa trong thế giới hôm nay. Hãy chiêm ngắm và chỉ ra những chòm sao có thể truyền đạt ánh sáng và định hướng giữa một hiện tại đang bị phủ bóng bởi bao bất công và bất định. Do đó, tôi khích lệ anh chị em hãy làm cho các trường học, đại học và mọi môi trường giáo dục - kể cả những nơi giáo dục phi chính quy hay ngoài đường phố - trở thành ngưỡng cửa của một nền văn minh đối thoại và hòa bình. Qua đời sống của anh chị em, hãy để lộ ra hình ảnh “đoàn người đông vô số mà trong phụng vụ hôm nay sách Khải Huyền đã nói đến: “Một đoàn người đông vô kể, thuộc mọi dân tộc, chi tộc, quốc gia và ngôn ngữ, đứng trước Con Chiên (Kh 7,9).
Nên thánh
Sau cùng, Đức Thánh cha nhắn nhủ rằng: “chúng ta đừng quên: Ở trung tâm của hành trình giáo dục không phải là những con người trừu tượng, mà là những con người bằng xương bằng thịt - đặc biệt là những ai dường như không “mang lại lợi ích theo tiêu chuẩn của một nền kinh tế loại trừ và hủy diệt. Chúng ta được mời gọi đào luyện con người, để họ chiếu sáng như những vì sao trong phẩm giá trọn vẹn của mình.
Do đó, chúng ta có thể nói rằng giáo dục, trong nhãn quan Kitô giáo, giúp mọi người trở nên thánh thiện - không hơn không kém. Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI, trong chuyến tông du tại Vương quốc Anh tháng Chín năm 2010, khi ngài phong chân phước cho Hồng y John Henry Newman, đã mời gọi các bạn trẻ nên thánh bằng những lời này:
“Điều mà Thiên Chúa mong muốn hơn hết cho mỗi người trong các con chính là các con trở nên thánh. Người yêu thương các con nhiều hơn các con có thể tưởng tượng, và Người muốn điều tốt đẹp nhất cho các con. Đó chính là lời mời gọi nên thánh phổ quát mà Công đồng Vaticanô II đã làm thành phần cốt lõi trong sứ điệp của mình (x. Lumen gentium, chương V)”. Và sự thánh thiện được đề nghị cho mọi người, không trừ ai, như một hành trình cá nhân và cộng đồng, được vạch ra bởi các Mối Phúc. Tôi cầu xin cho nền giáo dục Công giáo giúp mỗi người khám phá ơn gọi nên thánh của mình.
Thánh Augustinô, người mà thánh John Henry Newman hết lòng kính trọng, đã từng nói rằng: “Chúng ta là những bạn đồng học, chỉ có một vị Thầy duy nhất; trường học của Người ở dưới đất, và tòa giảng của Người ở trên trời. (x. Bài giảng 292,1)
Kinh Truyền tin
Cuối thánh lễ, trước khi đọc kinh Truyền tin, Đức Thánh cha đã đặc biệt chào thăm phái đoàn chính thức của Giáo hội Anh giáo tại Anh quốc, do Đức Tổng giám mục Giáo phận York, hiện là nhân vật thứ hai của Anh giáo tại nước này, hướng dẫn. Đức Thánh cha nhắc lại cuộc viếng thăm mới đây tại Vatican của Quốc vương và Hoàng hậu Anh quốc và nay là sự hiện diện của phái đoàn Anh giáo tại buổi lễ là một dấu chỉ sự cộng tác tích cực giữa hai Giáo hội và Đức Thánh cha cầu mong hai Giáo hội sẽ tiến bước thêm trên tiến trình hiệp nhất.
Rồi Đức Thánh cha xướng kinh Truyền tin và ban phép lành cuối lễ.
Sau đó, Đức Thánh cha cũng chào thăm các hồng y, giám mục và đông đảo các tín hữu đã đến tham dự thánh lễ, đặc biệt là đoàn trẻ “Những người lữ hành hòa bình theo bước chân Don Bosco”. Ngài khích lệ mọi người tiếp tục cầu nguyện cho những người đang sống trong khó khăn và chiến tranh.
Sau thánh lễ, Đức Thánh cha còn đi xe tiến qua các lối đi ở Quảng trường để chào thăm các tín hữu.
Trực tiếp
