Lúc 10 giờ sáng, Chúa nhật ngày 14 tháng Mười Hai năm 2025, Đức Thánh cha Lêô XIV đã chủ sự thánh lễ tại Đền thờ Thánh Phêrô, nhân Ngày Năm Thánh dành cho các tù nhân, tiến hành từ thứ Sáu, ngày 12 đến chiều Chúa nhật, ngày 14 tháng Mười Hai vừa qua, với sự tham dự của khoảng sáu ngàn người từ 90 quốc gia.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Trong số các tham dự viên, ngoài các tù nhân còn có thân nhân của họ, cảnh sát và giới quản lý hệ thống nhà giam, cùng với một số quan chức Ý thuộc Bộ Tư pháp và Cục Quản lý Nhà tù cũng tham gia.
Đồng tế với Đức Thánh cha, có 24 hồng y, giám mục, và khoảng 200 linh mục. Đặc biệt, có Đức Hồng y Michael Czerny, Dòng Tên, Bộ trưởng Bộ Phát triển nhân bản toàn diện. Ở Quảng trường bên ngoài, dù trời lạnh, cũng có gần một ngàn tín hữu khác tham dự thánh lễ qua các màn hình lớn, vì Đền thờ không đủ chỗ.
Bài giảng
Trong bài giảng thánh lễ, Đức Thánh cha nhắc đến bối cảnh Chúa nhật thứ III Mùa Vọng - Chúa nhật “Gaudete”, Anh chị em hãy vui lên - và ngài nhấn mạnh niềm hy vọng Kitô như ánh sáng chiếu rọi vào thực tại khó khăn của những người bị giam giữ, những người làm công tác quản lý và chăm sóc trong hệ thống nhà giam, cũng như toàn xã hội.
Đức Thánh cha nhắc lại bài giảng của Đức Giáo hoàng Phanxicô khi mở Cửa Thánh tại nhà tù Rebibbia ở Roma, ngày 26 tháng Mười Hai năm ngoái (2024), làm nổi bật hình ảnh “chiếc neo hy vọng” và “cánh cửa trái tim rộng mở”. Hình ảnh chiếc neo vươn tới cõi vĩnh hằng diễn tả niềm tin vững chắc vào sự sống và tương lai mà Thiên Chúa hứa ban, vượt lên trên mọi giới hạn của không gian, thời gian và hoàn cảnh. Đồng thời, việc mở cửa trái tim là lời kêu gọi mỗi người trở thành tác nhân của công lý và bác ái ngay trong môi trường sống cụ thể của mình.
Tiếp tục cố gắng, không nản chí
Đức Thánh cha Lêô nói: “Trong lúc Năm Thánh tiến gần đến hồi kết thúc, chúng ta phải nhìn nhận rằng, tuy có sự dấn thân của nhiều người, nhưng cả trong thế giới nhà tù vẫn còn rất nhiều điều phải làm theo hướng này. Những lời của ngôn sứ Isaia chúng ta vừa nghe – “những người được Chúa cứu chuộc sẽ trở về, họ sẽ đến Sion giữa tiếng reo mừng” (Is 35,10) - nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa là Đấng Cứu Chuộc, Đấng giải phóng, và vang lên như một sứ mạng quan trọng và đầy thách đố dành cho tất cả chúng ta. Quả thật, nhà tù là một môi trường khó khăn, và ngay cả những thiện chí tốt đẹp nhất cũng có thể gặp phải nhiều trở ngại. Chính vì thế, chúng ta không được mệt mỏi, nản lòng hay rút lui, nhưng phải kiên trì tiến bước, trong can đảm và tinh thần cộng tác. Thật vậy, vẫn còn nhiều người chưa hiểu rằng sau mỗi lần vấp ngã, con người cần có khả năng đứng dậy; rằng không một con người nào đồng nhất với những gì mình đã làm; và rằng công lý luôn là một tiến trình của việc sửa chữa và hòa giải.”
Biến đổi mảnh đất khô cằn
Đức Thánh cha nói thêm rằng: “Khi ta biết gìn giữ, dù trong những hoàn cảnh khó khăn, vẻ đẹp của các tình cảm, sự nhạy cảm, sự quan tâm đến nhu cầu của người khác, lòng tôn trọng, khả năng xót thương và tha thứ, thì từ mảnh đất khô cứng của đau khổ và tội lỗi sẽ nở ra những bông hoa tuyệt đẹp; và ngay cả giữa những bức tường nhà tù cũng có thể chín mùi những cử chỉ, những dự án và những cuộc gặp gỡ độc đáo về mặt nhân bản. Đây là một công việc đào luyện các tình cảm và tư tưởng, cần thiết cho những người bị tước đoạt tự do, nhưng trước hết còn cần thiết cho những ai mang trọng trách lớn lao là đại diện cho công lý đối với họ và vì họ. Năm Thánh là một lời mời gọi hoán cải, và chính vì thế, đó là nguồn mạch của niềm hy vọng và niềm vui.
Hướng nhìn về Chúa Giêsu
“Vì vậy, theo Đức Thánh cha - điều quan trọng là trước hết hãy hướng nhìn về Chúa Giêsu, về nhân tính của Người, về Nước của Người, trong đó “người mù được thấy, kẻ què được đi [...], người nghèo được loan báo Tin mừng” (Mt 11,5). Chúng ta hãy nhớ rằng, tuy đôi khi những phép lạ này xảy ra nhờ những can thiệp ngoại thường của Thiên Chúa, nhưng thông thường hơn, chúng được trao phó cho chính chúng ta: cho lòng trắc ẩn, sự quan tâm, sự khôn ngoan và tinh thần trách nhiệm của các cộng đoàn và các thể chế của chúng ta.
Điều này dẫn chúng ta đến một chiều kích khác của lời ngôn sứ mà chúng ta đã nghe: sự dấn thân thăng tiến, trong mọi môi trường - và hôm nay chúng ta đặc biệt nhấn mạnh đến các nhà tù - một nền văn minh được xây dựng trên những tiêu chuẩn mới, và sau cùng là trên đức ái, như thánh Phaolô VI đã nói khi kết thúc Năm Thánh 1975: “Chính đức ái - nhất là trên bình diện đời sống công cộng - [...] muốn trở thành nguyên tắc của thời điểm mới của ân sủng và thiện chí mà lịch sử mở ra trước mắt chúng ta: nền văn minh tình thương!” (Buổi tiếp kiến chung, 31.12.1975).
Kêu gọi ân xá hoặc giảm án tù
Nhằm mục đích đó, Đức Giáo hoàng Phanxicô đặc biệt mong ước rằng trong Năm Thánh có thể ban hành cả “những hình thức ân xá hay giảm án nhằm giúp con người lấy lại niềm tin nơi chính mình và nơi xã hội” (Tông sắc Spes non confundit, 10), và tạo cho mọi người những cơ hội thực sự để tái hòa nhập (x. sđd.). Tôi tin tưởng rằng tại nhiều quốc gia, ước nguyện của Đức Cố Giáo hoàng Phanxicô sẽ được thực hiện. Như chúng ta biết, trong nguồn gốc Kinh thánh, Năm Thánh chính là một năm hồng ân, trong đó mỗi người, bằng nhiều cách khác nhau, được cơ hội để bắt đầu lại (x. Lv 25,8-10).
Tin mừng mà chúng ta vừa nghe cũng nói với chúng ta về điều đó. Thánh Gioan Tẩy Giả, khi rao giảng và làm phép rửa, đã mời gọi dân chúng hoán cải và tượng trưng bước qua con sông một lần nữa, như thời ông Giôsuê (x. Gs 3,17), để chiếm hữu “đất hứa” mới, tức là một trái tim được hòa giải với Thiên Chúa và với anh chị em mình. Theo nghĩa đó, hình ảnh của ông Gioan như một ngôn sứ thật giàu ý nghĩa: ông ngay thẳng, khắc khổ, thẳng thắn đến mức bị bỏ tù vì sự can đảm của lời nói - ông không phải là “cây sậy phất phơ trước gió” (Mt 11,7); nhưng đồng thời, ông cũng tràn đầy lòng xót thương và sự cảm thông đối với những ai, với lòng sám hối chân thành, đang vất vả tìm cách thay đổi (x. Lc 3,10-14).
Thánh Augustinô, trong bài chú giải nổi tiếng về đoạn Tin mừng kể lại người phụ nữ ngoại tình được tha thứ (x. Ga 8,1-11), đã kết luận rằng: “Khi những kẻ tố cáo đã bỏ đi, [...] chỉ còn lại người khốn khổ và lòng xót thương. Và với phụ nữ ấy, Chúa đã nói: [...] hãy đi và đừng phạm tội nữa” (Bài giảng 302, 14).
Và Đức Thánh cha kết luận: “Anh chị em rất thân mến,
Nhiệm vụ mà Chúa trao phó cho anh chị em - cho tất cả mọi người, cả những người bị giam giữ lẫn những người chịu trách nhiệm trong thế giới nhà tù - không hề dễ dàng. Có rất nhiều vấn đề cần phải đối diện: tình trạng quá chật chội, những nỗ lực vẫn còn chưa đủ để bảo đảm các chương trình giáo dục ổn định nhằm phục hồi, cũng như các cơ hội công ăn việc làm. Và ở bình diện cá nhân hơn, chúng ta đừng quên gánh nặng của quá khứ, những vết thương cần được chữa lành nơi thân xác và tâm hồn, những thất vọng, sự kiên nhẫn vô hạn cần có với chính mình và với người khác khi bước vào những con đường hoán cải, cũng như cám dỗ buông xuôi hay không còn muốn tha thứ nữa. Tuy nhiên, vượt lên trên tất cả, Chúa vẫn không ngừng nhắc nhở chúng ta rằng chỉ có một điều là quan trọng: không ai bị hư mất (x. Ga 6,39), và mọi người “đều được cứu độ” (1 Tm 2,4).
Không ai bị hư mất! Mọi người đều được cứu độ! Đó là điều Thiên Chúa chúng ta mong muốn, đó là Nước của Người, đó là mục tiêu cho mọi hoạt động của Người trong thế giới này. Khi Đại lễ Giáng sinh đang đến gần, chúng ta cũng muốn, với sức mạnh lớn hơn nữa, ôm lấy giấc mơ của Người, kiên trì trong dấn thân của mình (x. Gc 5,8) và đầy tin tưởng. Vì chúng ta biết rằng, ngay cả trước những thách đố lớn lao nhất, chúng ta không cô độc: Chúa ở gần (x. Pl 4,5), Người đồng hành với chúng ta; và khi có Người ở bên, luôn luôn sẽ có điều gì đó tốt đẹp và vui mừng xảy đến.”
Trực tiếp
