Tổ chức bác ái quốc tế “Trợ giúp các Giáo hội đau khổ” tố giác rằng hiện nay có hơn năm tỷ bốn trăm triệu người đang sống tại những quốc gia không thực hiện đầy đủ quyền tự do tôn giáo, tức là họ không thể tự do thực hành đức tin của mình.
Phúc Nhạc | RVA
Đây là ý tưởng nổi bật trong phúc trình hai năm một lần do tổ chức Trợ giúp các Giáo hội đau khổ” thực hiện và công bố hôm 21 tháng Mười vừa qua tại Roma.
Trong 62 trên tổng số 196 quốc gia được khảo sát, đã xảy ra những vi phạm nghiêm trọng đối với quyền cơ bản này trong hai năm qua. Bên cạnh đó, chủ nghĩa độc tài, chủ nghĩa cực đoan tôn giáo và xung đột vũ trang càng làm trầm trọng thêm tình hình.
Chỉ có hai quốc gia - Kazakhstan và Sri Lanka - cho thấy sự cải thiện, theo Phúc trình về tình trạng tự do tôn giáo hoàn vũ, từ tháng Giêng năm 2023 đến tháng Mười Hai năm 2024, và đây là lần thứ 25 Phúc trình này được công bố.
Bà Regina Lynch, Chủ tịch điều hành tổ chức “Trợ giúp các Giáo hội đau khổ” cảnh giác rằng: “Quyền tự do tư tưởng, lương tâm và tôn giáo - được Điều 18 của Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền bảo vệ - hiện không chỉ bị đe dọa mà trong nhiều quốc gia, nó đang biến mất dần.”
Bà nhấn mạnh rằng tự do tôn giáo là thước đo của mọi quyền con người khác, khi nói: “Khi quyền này bị hạn chế, điều đó báo trước sự sụp đổ rộng hơn của các quyền tự do căn bản.”
Nguyên nhân chính: chủ nghĩa độc tài
Phúc trình xác định chủ nghĩa độc tài là nguyên nhân chính của việc đàn áp tôn giáo.
Trong 19 trên 24 quốc gia có tình trạng bách hại, và 33 trên 38 quốc gia có sự phân biệt đối xử, chính quyền đang sử dụng các chiến lược có hệ thống nhằm kiểm soát hoặc làm im lặng đời sống tôn giáo. Tại Trung Quốc, Iran, Eritrea và Nicaragua, các nhà cầm quyền sử dụng công nghệ giám sát, kiểm duyệt kỹ thuật số, luật lệ hạn chế và bắt giữ tùy tiện.
Phúc trình nhận xét rằng: “Việc kiểm soát đức tin đã trở thành một công cụ của quyền lực chính trị,” và hiện có một xu hướng ngày càng tăng, đó là “sự quan liêu hóa trong đàn áp tôn giáo”.
Chủ nghĩa thánh chiến và chủ nghĩa dân tộc tôn giáo
Nghiên cứu cũng cảnh báo về mối đe dọa ngày càng lớn từ chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo tại châu Phi và châu Á.
Vùng Sahel được coi là trung tâm của bạo lực thánh chiến, nơi các nhóm như Nhà nước Hồi giáo - tỉnh Sahel (ISSP) và JNIM đã giết hại hàng trăm nghìn người, khiến hàng triệu người phải di tản, và phá hủy hàng trăm nhà thờ cùng trường học.
Trong khi đó, chủ nghĩa dân tộc mang màu sắc tôn giáo lại thúc đẩy đàn áp tại châu Á, đặc biệt là ở Ấn Độ và Myanmar.
Tại Ấn Độ, báo cáo nói đến hiện tượng “bách hại hỗn hợp” - một sự kết hợp giữa luật phân biệt đối xử và bạo lực do dân thường gây ra, được kích động bởi các bài phát biểu chính trị, nhắm đặc biệt vào các cộng đồng Kitô hữu và Hồi giáo.
Xung đột, di cư cưỡng bức và tội phạm có tổ chức cũng làm tình hình thêm nghiêm trọng.
Theo báo cáo, tại Nigeria và vùng Sahel, nhiều ngôi làng đã bị phá hủy hoàn toàn; ở Sudan, nội chiến đã xóa sổ nhiều cộng đồng Kitô hữu. Tại Mexico và Haiti, các nhóm vũ trang nhắm vào các nhà lãnh đạo tôn giáo để kiểm soát khu vực.
Tự do tôn giáo cũng trở nên đồi tệ hơn do các cuộc xung đột vũ trang ở Myanmar, Ucraina, Nga, Israel và Palestine.
Phương Tây cũng không miễn nhiễm
Sau cùng, Phúc trình nói đến sự suy giảm tự do tôn giáo đang lan sang châu Âu và Bắc Mỹ.
Năm 2023, tại Pháp, người ta ghi nhận gần 1.000 vụ tấn công vào các nhà thờ; tại Hy Lạp, hơn 600 vụ phá hoại.
Các con số tương tự cũng được ghi nhận tại Tây Ban Nha, Ý và Hoa Kỳ, bao gồm xúc phạm nơi thờ phượng, tấn công thể xác các giáo sĩ và gây rối trong các buổi lễ tôn giáo.
Theo tổ chức “Trợ giúp các Giáo hội đau khổ”, những vụ việc này phản ánh một bầu không khí thù địch ý thức hệ đối với tôn giáo. Báo cáo cũng ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ của các hành vi bài Do thái và bài Hồi giáo, sau vụ tấn công ngày 07 tháng Mười năm 2023 và cuộc chiến ở Dải Gaza.
Tại Pháp, các hành vi bài Do thái tăng 1.000%, trong khi tội ác thù hận nhắm vào người Hồi giáo tăng 29%. Tại Đức, trong năm 2023 đã ghi nhận 4.369 vụ việc liên quan đến xung đột Israel-Hamas, so với chỉ 61 vụ năm 2022.
Thỉnh nguyện thư toàn cầu vì tự do tôn giáo
Cùng với việc công bố Phúc trình, tổ chức “Trợ giúp các Giáo hội đau khổ” cũng phát động một thỉnh nguyện thư toàn cầu kêu gọi bảo vệ quyền tự do tôn giáo. Bà Regina Lynch giải thích rằng: “Bởi vì quyền được tin và sống theo niềm tin của mình đang bị thụt lùi ở 62 quốc gia, ảnh hưởng đến hàng tỷ người. Tự do tôn giáo là một quyền con người, không phải một đặc ân.”
(KAP 21-10-2025)
Trực tiếp
