Sáng thứ Bảy ngày 15 tháng Mười Một vừa qua, Đức Thánh cha Lêô XIV đã gặp gỡ hàng trăm người thuộc giới điện ảnh, nhân dịp họ về Roma tham dự Ngày Năm Thánh.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Hiện diện tại Sảnh đường Clementina trong Dinh Tông tòa, lúc 11 giờ 30 cũng có Đức Hồng y José Tolentino de Mendonça, Tổng trưởng Bộ Văn hóa Giáo dục, cũng là vị đứng ra tổ chức cuộc gặp gỡ này, với sự cộng tác của Bộ Truyền thông và Bảo tàng viện Vatican.
Diễn từ của Đức Thánh cha
Lên tiếng trong buổi tiếp kiến, Đức Thánh cha nhấn mạnh vai trò đặc biệt của điện ảnh trong việc nuôi dưỡng nhân tính và gieo hy vọng cho con người thời đại. Ngài đặc biệt nhấn mạnh rằng: “Các rạp chiếu phim đang bị suy giảm, ngày càng bị loại khỏi các thành thị và khu phố. Nghệ thuật và kinh nghiệm điện ảnh đang bị lâm nguy”.
Trong phần đầu của diễn văn, Đức Thánh cha nhận xét: điện ảnh - tuy mới có từ hơn một thế kỷ nay - vẫn giữ được tâm hồn trẻ trung, sáng tạo và luôn khao khát khám phá. Nhân dịp kỷ niệm 130 năm kể từ buổi chiếu phim công cộng đầu tiên của “anh em Lumière”, Đức Thánh cha ca ngợi điện ảnh như một nghệ thuật đại chúng “được sinh ra cho tất cả mọi người”.
Theo Đức Thánh cha, mỗi khi ánh đèn chiếu phim bật sáng trong rạp tối, “ánh nhìn của tâm hồn cũng được đánh thức”. Điện ảnh, theo Đức Thánh cha, không chỉ là giải trí mà còn là hành trình nội tâm, giúp con người nhìn lại chính mình, cảm nhận lại vẻ đẹp và sự phức tạp của cuộc sống, từ đó tìm lại hy vọng - “vì điện ảnh không chỉ là những hình ảnh chuyển động; điện ảnh đặt hy vọng vào chuyển động”.
Đức Thánh cha gọi việc bước vào rạp phim là “bước qua một ngưỡng cửa”: nơi bóng tối và im lặng mở ra cho trí tưởng tượng, nơi tâm trí được chạm đến điều chưa từng nghĩ tới. Trong bối cảnh thế giới tràn ngập màn hình và thông tin, Đức Thánh cha khẳng định điện ảnh vẫn giữ vị trí độc đáo: một nơi giao thoa của ký ức, ước mơ, câu hỏi, và là hành trình cảm xúc nơi “ánh sáng xuyên qua bóng tối, và lời nói gặp gỡ sự tĩnh lặng”.
Nhận định về nguy cơ các rạp chiếu phim bị tàn lụi, Đức Thánh cha bày tỏ lo ngại khi nhiều không gian văn hóa đang dần biến mất khỏi đời sống đô thị. Ngài kêu gọi các chính quyền và tổ chức văn hóa không buông xuôi, cần hợp tác để bảo vệ giá trị xã hội và nhân văn của điện ảnh.
Ngài cũng cảnh báo về “logic của thuật toán” - vốn ưu tiên lặp lại những gì dễ thành công. Ngài mời gọi những người làm điện ảnh bảo vệ đặc tính khác biệt, sự chậm rãi khi cần thiết, và cả sự im lặng có sức gợi mở, vì nghệ thuật phải mở đường cho cái mới, chứ không chỉ chiều theo sự dự đoán.
Trong Năm Thánh, Đức Thánh cha mô tả các nhà làm phim là “những người hành hương của trí tưởng tượng”, những người kể chuyện, mang hy vọng và nhân tính. Theo Đức Thánh cha, họ đo hành trình của mình không bằng cây số, mà bằng hình ảnh, cảm xúc, ký ức và những ước mơ chung. Trích lời thánh Phaolô VI rằng “thế giới cần cái đẹp để khỏi rơi vào tuyệt vọng”, Đức Thánh cha Lêô XIV tái khẳng định tình bằng hữu của Giáo hội với những người làm nghệ thuật. Điện ảnh - theo ngài - phải là “phòng thí nghiệm của hy vọng”.
Đức Thánh cha cũng nhắc lại lời nhà tiên phong điện ảnh David W. Griffith, người từng tiếc rằng phim hiện đại thiếu đi “vẻ đẹp của ngọn gió lay động tán cây”. Từ hình ảnh đó, ngài liên kết với Tin mừng Gioan về “ngọn gió của Thần Khí”, và kêu gọi các nhà làm phim: “Hãy làm cho điện ảnh trở thành nghệ thuật của Thần Khí.”
Đức Thánh cha khuyến khích các nghệ sĩ can đảm đối diện với những vết thương của thế giới: nghèo đói, bạo lực, chiến tranh bị lãng quên, cô đơn và những bi kịch của con người hiện đại. Ngài nhấn mạnh: điện ảnh chân chính không khai thác nỗi đau mà đồng hành và soi sáng nó.
Sau cùng, Đức Thánh cha đặc biệt ghi nhận tính chất tập thể của điện ảnh: bản phim là thành quả của hàng trăm con người - từ đạo diễn, diễn viên đến những nghề thầm lặng, như ánh sáng, âm thanh, hóa trang, thiết kế bối cảnh, kỹ thuật, sản xuất... Trong thời đại chia rẽ và cá nhân chủ nghĩa, điện ảnh - theo Đức Thánh cha - cho thấy chỉ khi cộng tác và tôn trọng lẫn nhau, tài năng của mỗi người mới có thể tỏa sáng. Ngài cầu chúc điện ảnh luôn là nơi gặp gỡ, ngôi nhà của những ai kiếm tìm ý nghĩa, và là ngôn ngữ của hòa bình.
(Sala Stampa 15-11-2025)
Trực tiếp
