Hôm nay, toàn thể Giáo hội hướng về Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Ngày lễ này mời ta nhớ về 118 vị thánh hiển vinh và hàng chục ngàn chứng nhân đức tin vô danh khác; đây là cơ hội thiêng liêng để chúng ta, những người con cháu thừa hưởng gia tài đức tin, dừng lại, lắng nghe tiếng vọng từ quá khứ để bày tỏ lòng biết ơn sâu xa nhất.
Tertulliano đã nói câu nói bất hủ: “Máu các tử đạo là hạt giống của các Kitô hữu.” Quả thật, tại Việt Nam, hạt giống này đã thấm đẫm máu của đủ mọi thành phần dân Chúa: giám mục, linh mục, tu sĩ, và đông đảo giáo dân. Sự hy sinh của các vị là bằng chứng hùng hồn nhất; nó khẳng định rằng: lòng yêu mến Đức Kitô đáng để cho người ta chấp nhận cái chết.
Thư của chân phước Valentinô Bêriô Ôchoa, Giám mục, tử đạo kể lại rằng:[1]
“Quan lại Bắc Việt cho đặt thánh giá và ảnh tượng Chúa Giêsu chịu đóng đinh rải rác trên các đường sá, và cắt lính canh quan sát cách đi đứng và điệu bộ của khách bộ hành khi họ đi qua những nơi ấy. Nếu người nào nhận thấy dấu hiệu cứu chuộc mà dừng lại, hoặc trở lui, hoặc rẽ sang lối khác, thì chắc chắn đó là họ tuyên xưng đức tin của họ. Do đó, các lính canh không chút nghi ngờ gì về việc những người ấy nhận Đức Giêsu là Thiên Chúa, vì đã tôn kính ảnh tượng Người.
Lính canh liền xông vào bắt lấy người tín hữu ấy và điệu đến tòa quan, hành hung người môn đệ hiền lành của thập giá, và bắt phải cơ cực khổ sở. (…)
Cửa chính Nam Định bị chặn lại, vì ở đó mỗi lối đi đều có đặt không chỉ một mà nhiều thánh giá, còn ở các cửa đông, tây và bắc, các thánh giá được đặt theo cách thức mà bất cứ ai muốn vào thành cũng phải giày đạp một thánh giá nào đó.
Tuy nhiên, không phải người tín hữu chỉ bị chặn ở cửa thành thôi, bởi vì ngay trong nhà tù cũng đặt ba trạm canh, mỗi trạm mỗi thánh giá. (…)
Nhưng lòng thù ghét của quan lại đối với Chúa Kitô chịu đóng đinh không phải chỉ có thế, họ còn bày ra nhiều cách để nhạo báng Chúa Cứu Thế: vì họ truyền cho các ngư phủ, bất luận công giáo hay lương dân, phải treo ngược thánh giá nơi mũi thuyền, lái thuyền và cột buồm: để khi quan Tổng đốc đi ngược xuôi trên sông đều nhìn thấy hình ảnh Đấng mà khi nghe danh thánh Người, mọi gối trên trời, dưới đất và cõi âm ty đều phải bái quỳ, ông lại khinh bỉ, nhạo cười và chế giễu bằng mọi cách đến mức độ tối đa.”
Trong bối cảnh bách hại khốc liệt ấy, khi mà chỉ cần một lời chối bỏ là có thể được sống, việc kiên định chịu khổ hình đến cùng đã biến các thánh tử đạo thành những Chứng Nhân đúng nghĩa nhất của tình yêu. Ngày lễ mời gọi chúng ta “noi gương các ngài, sống trung kiên trong thử thách.” Đây là lời mời gọi hiện tại hóa ý nghĩa tử đạo trong đời sống hằng ngày của chúng ta, nơi chúng ta phải chiến đấu với những thử thách đức tin thầm lặng hơn: sự cám dỗ vật chất, chủ nghĩa thế tục hóa, và sự thờ ơ nguội lạnh.
Chúng ta tri ân các thánh tử đạo vì sự dấn thân vô bờ bến. Những vị thừa sai đầu tiên đã mang hạt giống đến, nhưng chính các thánh tử đạo Việt Nam đã dùng máu mình để tưới gội cho hạt giống đó nảy mầm. Các ngài biết rõ cái chết đang chờ đợi, nhưng lòng yêu mến Chúa và yêu mến đồng bào đã thúc đẩy các ngài ở lại để phục vụ và rao giảng Lời Hằng Sống.
Chính nhờ các bậc tiền nhân, đức tin đã đi sâu vào tâm hồn dân tộc. Sự kiên định của các ngài đã giúp Giáo hội Việt Nam thoát khỏi hình ảnh của một tôn giáo phương Tây, để trở thành Giáo hội của người Việt Nam. Các ngài đã dạy giáo lý, cử hành bí tích, và làm chứng bằng tiếng mẹ đẻ, bằng phong cách sống và văn hóa của dân tộc mình.
Các thánh tử đạo rao giảng bằng lòng nhân ái trong cộng đồng, bằng sự kiên nhẫn khi bị tra tấn, và bằng thái độ sẵn sàng đón nhận khổ đau. Sự trung kiên tập thể này minh chứng rằng đức tin đã lan tỏa đến mọi ngõ ngách của đời sống xã hội Việt Nam. Đây là nền tảng vững chắc nhất cho Giáo hội mà chúng ta đang được thừa hưởng ngày nay.
Ngày Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam là ngày chúng ta không chỉ đội triều thiên vinh quang cho các anh hùng đức tin, mà còn cúi mình tạ ơn vì món quà đức tin mà các ngài đã truyền lại. Máu của các vị đã tưới cho cây đức tin Việt Nam lớn mạnh.
Nguyện xin các Thánh Tử Đạo Việt Nam cầu bầu cho chúng ta, để chúng ta biết sống xứng đáng với những hy sinh cao cả của các ngài, tiếp tục làm chứng cho Đức Kitô bằng sự kiên trung, và mãi mãi biết ơn công lao rao giảng về Chúa của các ngài. Amen.
Minh Thanh
[1] Bài đọc 2, Bài đọc Kinh Sách Phần riêng Dòng Đa Minh, ngày 06/11.
Trực tiếp
