Tiếp kiến chung của Đức Thánh cha: Chúng ta hãy noi gương thánh thiện và trung tín của thánh Giuse

Sáng thứ Tư, ngày 29 tháng Giêng vừa qua, Đức Thánh cha Phanxicô đã tiếp kiến chung khoảng sáu ngàn tín hữu hành hương, tại Đại thính đường Phaolô VI ở nội thành Vatican.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Như thường lệ, sau khi Đức Thánh cha tiến vào hội trường và khai mạc buổi tiếp kiến, mọi người đã lắng nghe đoạn Tin mừng theo thánh Matthêu (Mt 1,18-21), được các độc viên công bố bằng chín ngôn ngữ:

“Sau đây là gốc tích Đức Giêsu Kitô: bà Maria, mẹ Người, đã thành hôn với ông Giuse. Nhưng trước khi hai ông bà về chung sống, bà đã có thai do quyền năng Chúa Thánh Thần. Ông Giuse, chồng bà, là người công chính vì không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo. Ông đang toan tính như vậy, thì kìa sứ thần Chúa hiện đến báo mộng cho ông rằng: “Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần. Bà sẽ sinh con trai và ông đặt tên cho con trẻ là Giêsu, vì chính Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ.”

Bài huấn giáo

Trong bài huấn giáo tiếp đó, Đức Thánh cha tiếp tục loạt bài về “Năm Thánh 2025”. Bài này có đề tài là: “Chúa Giêsu Kitô, niềm hy vọng của chúng ta”. “Ông đặt tên cho con là Giêsu” (Mt 1,21). Việc loan báo cho thánh Giuse.

Mở đầu bài huấn giáo, Đức Thánh cha nói: Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

Hôm nay, chúng ta tiếp tục chiêm ngắm Chúa Giêsu Kitô niềm hy vọng của chúng ta trong mầu nhiệm nguồn gốc của Ngài, được thuật lại trong các Tin mừng thời thơ ấu.

Trong khi thánh Luca giúp chúng ta thực hiện điều này trong viễn tượng của thân mẫu là Đức Trinh Nữ Maria, thì thánh Matthêu đặt mình trong viễn tượng thánh Giuse, người đã đảm nhận chức phận làm cha của Chúa Giêsu theo pháp luật, tháp nhập Ngài vào gốc Jessê và liên kết với lời hứa với Vua Đavít.

Thực vậy, Chúa Giêsu là niềm hy vọng của Israel được viên mãn: Ngài thuộc dòng dõi được hứa với vua Đavít (Xc 2 Sam 7,12; 1 Cr 17,11), làm cho gia tộc của Ngài được “mãi mãi chúc phúc” (2 Sam 7,29); Ngài là mầm nảy sinh từ gốc Jesse (Xc Is 11.1), “là mầm công chính” được trị vì như vua đích thực, biết thực thi công pháp và công lý (Xc Ger 23,5; 33,15).

Thánh Giuse đi vào bối cảnh trong Tin mừng theo thánh Matthêu, như hôn phu của Đức Maria. Đối với người Do thái, sự đính hôn là một liên hệ pháp lý đích thực, chuẩn bị cho những gì sẽ xảy ra khoảng một năm sau đó, nghĩa là cử hành hôn lễ. Chính khi ấy người nữ đi từ sự bảo hộ của thân phụ sang sự bảo vệ của người chồng, về nhà chồng và làm cho hồng ân làm mẹ trở nên sẵn sàng.

Chính trong khoảng thời gian đó, thánh Giuse khám phá thấy Maria có thai và tình yêu của thánh Giuse bị thử thách nặng nề. Đứng trước một tình trạng như thế, lẽ ra hôn ước có thể bị hủy bỏ, luật pháp đề nghị hai giải pháp: hoặc là một hành vi pháp lý, tức là đưa người nữ ra tòa, hoặc là một hành động riêng tư như trao cho người nữ một thư từ bỏ hôn ước.

Thánh Matthêu gọi thánh Giuse là “người công chính” (zaddiq), nghĩa là một người tuân giữ luật Chúa, từ đó rút ra sự soi sáng trong mọi hoàn cảnh của cuộc sống. Vì thế, khi tuân theo Lời Chúa, thánh Giuse hành động một cách chín chắn: không để cho mình bị những tình cảm theo bản năng và sợ hãi lấn áp, để rồi không dám đón Maria về nhà mình, nhưng thay vào đó để cho mình được sự khôn ngoan của Chúa hướng dẫn. Thánh Giuse chọn con đường âm thầm rời bỏ Maria, nghĩa là một cách riêng tư (Xc Mt 1,19). Sự khôn ngoan này của Giuse làm cho thánh nhân không sai lầm và để cho mình cởi mở và ngoan ngoãn tuân theo tiếng Chúa vang dội trong thánh nhân qua một giấc mơ.

Trong cách thức đó, Giuse thành Nazareth gợi lại trong ký ức một Giuse khác, con ông Giacóp, biệt danh là “người có những giấc mơ” (Xc St 37,19), rất được cha yêu thương và bị các anh ghét bỏ, nhưng được Thiên Chúa nâng dậy, làm cho ông được ở trong triều đình của vua Pharaô. Vậy, Giuse thành Nazareth đã mơ thấy gì? Thánh nhân mơ thấy phép lạ mà Thiên Chúa thực hiện trong cuộc sống của Maria, và cả phép lạ mà Chúa thực hiện trong chính cuộc sống của thánh nhân: đó là đón nhận chức phận làm cha, có khả năng gìn giữ, bảo vệ và thông truyền gia sản vật chất và tinh thần. Cung lòng của hôn thê có thai là do lời hứa của Thiên Chúa, lời hứa mang một tên, trong đó mọi người được sự chắc chắn được cứu độ (Xc Cv 4,12): Chúa Giêsu, Thiên Chúa là ơn cứu độ chúng ta.

Trong giấc mơ, Giuse nghe thấy những lời này: “Hỡi Giuse, con vua Đavit, đừng sợ nhận Maria hôn thê về nhà mình. Thực vậy, hài nhi được sinh ra trong nàng đến từ Thánh Linh; nàng sẽ sinh hạ một con trai và ông sẽ đặt tên là Giêsu; thực vậy, Người sẽ cứu độ dân Người khỏi tội lỗi” (Mt 1,20-21). Đứng trước mạc khải ấy, thánh Giuse không xin thêm bằng chứng, nhưng tín thác vào Thiên Chúa, đón nhận giấc mơ từ Chúa về cuộc sống của mình cũng như cuộc sống của hôn thê. Thế là thánh Giuse đi vào trong ân phúc của người biết sống lời hứa của Chúa trong tin, cậy và mến”.

Trong tất cả mọi sự, thánh Giuse không nói lời nào, nhưng tin tưởng, hy vọng và yêu mến. Không nói những lời theo chiều gió, nhưng bằng những hành động cụ thể. Thánh nhân thuộc dòng dõi những người mà thánh Giacôbê tông đồ gọi là “factores Verbi” (Xc Gc 1,22), nghĩa là những người “thực hành Lời Chúa”, diễn tả qua nhưng hành động cụ thể trong cuộc sống. Thánh Giuse tín thác nơi Thiên Chúa và vâng phục: “Con người nội tâm của thánh nhân tỉnh thức đối với Thiên Chúa ... và tự nguyện vâng phục” (Biển Đức 16, L’infanzia di Gesù, Milano-Città del Vaticano, 2012, 57).

Cả chúng ta cũng hãy cầu xin Chúa ban ơn lắng nghe hơn là những gì chúng ta nói, mơ những giấc mơ của Thiên Chúa và đón nhận Chúa Kitô trong trách nhiệm, Đấng đang sống và tăng trưởng trong cuộc sống chúng ta từ lúc chúng ta chịu phép rửa.

Chào thăm và nhắn nhủ

Sau bài giáo lý bằng tiếng Ý, các độc viên đã đọc những lời tóm tắt bằng chín ngôn ngữ, kèm theo những lời chào thăm của Đức Thánh cha và những lời nhắn nhủ.

Bắt đầu bằng tiếng Pháp, Đức Thánh cha đặc biệt chào thăm Cộng đồng thánh Martin, một hiệp hội linh mục và giáo sĩ triều, trực thuộc Tòa Thánh, sống và hoạt động tông đồ trong cộng đoàn, phục vụ các giáo phận liên hệ. Cộng đồng được thành lập năm 1976 ở Pháp và hiện có 175 linh mục và phó tế phục vụ tại 30 giáo phận ở Pháp, Cuba và tại Đức.

Ngài cũng chào Trung tâm Madeleine Daniélou, đồng thời nhắn nhủ các tín hữu hãy cầu xin Chúa ban ơn biết lắng nghe, thực hiện những giấc mơ của Thiên Chúa và đón nhận với tinh thần trách nhiệm Chúa Kitô đang sống và tăng trưởng trong đời sống chúng ta.

Khi chào các tín hữu người Hoa, Đức Thánh cha nói rằng: “Anh chị em thân mến, tại Á đông và nhiều nơi trên thế giới, hàng triệu gia đình hôm nay mừng Tết Âm lịch, một cơ hội để sống nồng nhiệt hơn những tương quan gia đình và thân hữu. Tôi gửi lời chúc mừng Năm Mới đến tất cả anh chị em cùng với phép lành của tôi, trong khi tôi cầu xin Chúa ban cho mỗi người khang an và khỏe mạnh”.

Với các tín hữu Ba Lan, Đức Thánh cha nói: Trong những ngày này, chúng ta tưởng niệm những người đồng hương của anh chị em cùng với nhiều người nước khác, nạn nhân của cuộc tiêu diệt trong các trại tập trung của Đức, thời Thế chiến thứ hai. Anh chị em hãy bảo tồn sự thật và ký ức về thảm trạng này và các nạn nhân, trong đó có nhiều vị tử đạo Kitô. Đó là một lời nhắn nhủ hãy liên tục dấn thân cho hòa bình và bảo vệ phẩm giá con người, trong mọi dân tộc và tôn giáo.”

Sau cùng, bằng tiếng Ý, Đức Thánh cha chào thăm các hiệp sĩ Malta ở Ý. Ngài không quên các bạn trẻ, người già yếu và các đôi tân hôn, đồng thời nhắc rằng ngày thứ Sáu này, 31 tháng Giêng, là lễ thánh Gioan Bosco, linh mục và nhà giáo dục, và nói rằng: Anh chị em hãy nhìn thánh nhân như một thầy dạy cuộc sống và học nơi thánh nhân kinh nghiệm thiêng liêng tín thác nơi Thiên Chúa, là người Cha thương xót trong mọi hoàn cảnh.

Buổi tiếp kiến kết thúc với kinh Lạy Cha và phép lành của Đức Thánh cha.