Trên một con phố nhỏ xinh, giữa nhịp sống hối hả của thành phố, tiệm sửa đồng hồ "Ông Lý" đã âm thầm đồng hành suốt bốn mươi năm. Mùi dầu máy, tiếng lạch cạch của tua vít, và cuốn sổ tay sờn góc là những chứng nhân cho một nghề thủ công được giữ gìn bằng cả trái tim. Ông Lý sống theo nề nếp cũ: chỉ nhận đồ trực tiếp, ghi cẩn thận từng dòng trong sổ và chỉ lấy tiền mặt — bởi với ông, nghề phải làm tận tay, tận mắt mới đúng chữ “đạo”.
Nhưng thời thế dần đổi thay. Người ta ít bước ra đường hơn, mọi thứ được vạch sẵn trên màn hình điện thoại, và tiếng “bíp” của mã QR thay cho lời chào tận tay. Những lời khuyên nhẹ nhàng: “Thử nhận đơn online đi ông”, “Gắn QR vào cửa tiệm thôi mà” — đều bị ông mỉm cười rồi lắc đầu: “Việc này phải gặp mặt.”
Rồi một ngày, một vị khách nhỏ bé, ánh mắt đầy thiện ý, đề nghị giúp ông: dùng điện thoại chụp ảnh, quét QR và đăng một tấm hình giản dị lên mạng. Ông ngần ngại, lo lắng như lần đầu cầm tua vít, nhưng rồi đồng ý thử. Người khách kiên nhẫn hướng dẫn từng bước, bàn tay giàu kinh nghiệm của ông hòa cùng những ngón tay trẻ trung trên màn hình — và điều kỳ diệu xảy ra: có những khách mới tìm đến, vài kiện đồ được gửi tới an toàn, và ông thấy nghề mình vẫn ấm áp khi biết kết hợp cái cũ với cái mới.
Từ trải nghiệm ấy, ông Lý đặt ra ba nguyên tắc tinh tế, như những kim chỉ Nam để giữ nghề mà không đánh mất bản sắc:
- Giữ trọn tinh thần nghề và sự tỉ mỉ
- Cho phép đặt lịch và hỏi giá qua tin nhắn
- Nhận gửi đồ chỉ khi có bảo hiểm và điều kiện rõ ràng
Ông Lý không thay đổi hết mình — ông vẫn giữ cuốn sổ tay sờn, vẫn giữ niềm đam mê và sự cẩn trọng của những thợ lành nghề. Nhưng ông đã mở thêm vài “cánh buồm” hiện đại để con thuyền nghề tiếp tục vươn khơi. Tiệm vẫn thế, vẫn ấm áp, chỉ khác là giờ đây nó vừa mang hơi thở của quá khứ, vừa đón nhận những làn gió mới — nhẹ nhàng, trân trọng và đầy hy vọng.
Kính thưa quý vị và các bạn thân mến,
Bảo thụ là khi chúng ta thích quá khứ hơn hiện tại, thích hiện tại hơn tương lai”,“thích quen thuộc hơn điều chưa biết, thích cái được thử nghiệm hơn cái chưa được thử nghiệm, thích sự thật hơn bí ẩn, thích thực tế hơn cái có thể, thích giới hạn hơn là vô biên… Người bảo thủ thường hạn chế đổi mới, tin vào tầm quan trọng của việc kiểm soát và hạn chế những hiến định như dân chủ, tự do, sáng tạo và những người bảo thủ thường lo lắng cho một sự thay đổi. Vì sự thay đổi chưa bao giờ dễ, nhất là với người lớn tuổi như câu chuyện minh họa trên.
Trong đời sống tâm linh cũng vậy. Những điều đã khắc sâu từ thuở bé—kiến thức, lời dạy bảo, tập tục quen thuộc, kinh nghiệm tôn giáo—rất khó thay đổi. Có lẽ đó cũng là lý do người Do Thái không đón nhận Chúa Giêsu là Đấng Mêsia, vì hình ảnh và giáo huấn của Người không giống những gì họ đọc trong Cựu Ước.
Hiểu rõ khó khăn ấy, Chúa Giêsu dùng những hình ảnh gần gũi để mời gọi canh tân: áo cũ không thể vá bằng vải mới; bầu da cũ không thể chứa rượu mới. Người khẳng định: đổi mới đòi tâm hồn sẵn sàng và cởi mở. Chúa Giêsu chính là “điều mới” Thiên Chúa ban cho nhân loại; đón nhận Người là đón nhận nguồn sống mới, sự thật và tình yêu. Nếu không đổi mới, ta tự khép mình trong chiếc áo cũ đã rách. Nhưng khi mở lòng, ta trở nên tự do, năng động và tràn đầy sức sống thiêng liêng.
Công đồng Vatican II cũng minh chứng tinh thần đổi mới: kêu gọi tín hữu, giáo sĩ và toàn thể Dân Chúa mở lòng để Giáo hội hòa nhịp với thế giới đương đại, để Tin Mừng chạm đến trái tim con người cách sống động hơn. Đổi mới không đánh mất căn tính, nhưng giúp chân lý và tình yêu Thiên Chúa được truyền tải sâu sắc hơn. Tin Mừng không chấp nhận sự dậm chân tại chỗ; nhờ canh tân, Giáo hội không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ.
Tinh thần cởi mở cũng chính là sức mạnh giúp Giáo hội và xã hội vượt qua những ranh giới khác biệt. Khi không đóng khung trong sự bảo thủ, những cuộc đối thoại liên tôn đã chứng minh rằng sự tôn trọng và lắng nghe có thể xóa nhòa định kiến, mở ra con đường cảm thông và hiệp nhất..
Tuy nhiên, trong đời sống đức tin hôm nay, vẫn có không ít người dừng lại ở giữ đạo bề ngoài hơn là sống đạo từ trái tim, vẻ ngoài đạo đức nhưng thiếu tinh thần Tin Mừng. Sự bảo thủ cũng khiến ta ngại thử những cách cầu nguyện mới mẻ, không dám thay đổi lối sống còn thiếu bác ái, dễ khép kín trong cái nhìn xét đoán và loại trừ. Dần dần, đời sống thiêng liêng trở nên khô cằn và yếu ớt giữa sự thay đổi và tiến bộ của thế giới.
Ước gì mỗi người chúng ta hôm nay cũng được mời gọi trở thành những con người mới trong Thần Khí. Nghĩa là dám để Chúa cắt tỉa những thói quen cũ kỹ để nảy sinh một đời sống mới. Chỉ khi ta dám mở lòng, rượu mới của Tin Mừng mới làm tràn đầy bầu da cuộc đời của ta.
Lạy Chúa, xin dạy chúng con biết khiêm nhường lắng nghe và can đảm mở lòng trước những điều mới mẻ Chúa âm thầm gửi đến trong đời thường. Xin cho chúng con trở nên như bầu da mới, sẵn sàng đón nhận rượu mới là Lời Chúa—nguồn sống, sự thật và tình yêu. Amen.
Bích Liễu
Trực tiếp
